Hallo, mijn naam is Lisa Meuldijk en ik doe de stem van Catharina van Orliens.

(Kort muziek intro.)

Voice-over: Een schandaal in Culemborg in 1664. In gang gezet door een ontvoering. (Geluid van een aanstormende koets met vier paarden.) Een jonker komt hals over kop naar deze stad gereden. Hij stormt door de stadspoort de vrijstad binnen. In zijn koets vervoert hij het schatrijke weesmeisje Catharina van Orliens. Hij heeft haar geschaakt. Ontvoerd zouden wij nu zeggen. Schakingen kwamen wel vaker voor, maar deze is bijzonder. Het gesprek van de dag is: is zij vrijwillig of onvrijwillig meegegaan?

Catharina: (Verzucht) Jajaja, ik ben die juffer. Catharina van Orliens. Dat ongelooflijke geklets over mijn maagdelijkheid. Wie gaat het aan? Moet je horen, in Haagse kringen had ik, een meisje uit Zeeland, een enorme indruk gemaakt. Jaja, een heel stel vrijgezellen liep achter me aan. Reinier Pauw, Jan van Ruytenburch, nog een stelletje en eh, (slaakt een zucht) Johan Diederik. Eh, Johan Diederik de Mortaigne. Van mijn familie moest ik een goede partij huwen.

Dat zou Jan worden. Jan van Ruytenburch, heer van Vlaardingen. Maar wat overkomt me? Een week voor het huwelijk haalt Johan Diederik me uit het huis van mijn tante aan de Kneuterdijk in Den Haag. Met zijn gewapende maten. En na een wilde rit komen we hier in Culemborg terecht.

En toen werd het allemaal politiek. Hadden al die lui die zich ermee bemoeiden niet kunnen stilstaan bij wat ik wilde? Nee, het ging om eer. De eer van mijn familie. Wat? Míjn eer, míjn maagdelijkheid, míjn leven!

Johan Diederik en ik waren nu tot elkaar veroordeeld. Als hij zou worden gepakt, dan werd hij verbannen of erger nog kreeg hij de doodstraf. En ik had tijdens die hele tocht twee nachten met hem doorgebracht. Dus iedereen zou eraan twijfelen of ik mijn maagdelijkheid nog had. Johan Diederik smeekte me op zijn knieën dat ik hém zou trouwen. En… ik…gaf…toe. Of ik eigenlijk al die tijd al een oogje had op Johan Diederik, gaat je eigenlijk niks aan.

Jan van Ruytenburch achterhaalde ons in Culemborg. Maar ik wou hem niet zien. Mijn familie en het hele Hof van Holland kwamen in beroering. We vroegen hier in Culemborg asiel aan. De graaf was op onze hand en heel behulpzaam.

Maar die van Holland stuurden soldaten en de politieke druk op de graaf werd tot het uiterste opgevoerd. Die Heren van Holland wilden gewoon laten zien wie de baas was. Tja, niet zo’n vrijstadje als Culemborg.

Johan Diederik moest vluchten. Hij glipte het kasteel uit met een melkkan op zijn rug, vermomd als melkmeid. (Zucht). Ik heb hem nooit meer teruggezien.

Ik werd uiteindelijk, ja je kan toch zeggen uitgeleverd, aan mijn familie. In Den Haag kon ik me niet meer laten zien. Ik keerde terug naar Zeeland. En mijn familie vond vijf jaar later een goede partij voor me.

Je mag denken wat je ervan wilt. Ik probeerde mijn eigen leven te leiden, maar werd een speelbal van de politiek. Holland, mijn familie en de familie-eer waren de grote winnaars.

Voice-over: Er waren veel verliezers: De graaf van Culemborg kreeg te maken met strengere wetten. Johan Diederik werd voor eeuwig verbannen. Net als een aantal van zijn helpers. Zoals zijn broer. Een andere helper werd zelfs krankzinnig en de man die alleen maar op de uitkijk had gestaan werd veroordeeld tot de strop.

(Zeer kort muziek outro.)